Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę oraz wypłata środków za szkodę majątkowa - czego możemy domagać się od ubezpieczyciela

Jeśli doszło do naruszenia dobra prawnego można domagać się odszkodowania oraz zadośćuczynienia. Zatem każda osoba poszkodowana w wyniku czynu niedozwolonego, ma możliwość uzyskania stosownej rekompensaty od podmiotu odpowiedzialnego – sprawcy szkody lub ubezpieczyciela. Pojęcia zadośćuczynienie i odszkodowanie nie są tożsame. Odszkodowanie dotyczy szkód majątkowych, natomiast zadośćuczynienie jest rekompensatą za doznane cierpienia fizyczne i psychiczne.

Odszkodowanie obejmuje szkodę rzeczywistą oraz utracone korzyści (wszystko to, co poszkodowany mógłby otrzymać, gdyby nie zdarzenia powodującego szkodę).

Jakie roszczenia można wskazać występując o odszkodowanie?

W przypadkach uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowanemu przysługuje:
1) jednorazowe odszkodowanie na pokrycie wszelkich wynikłych z tego powodu kosztów;
2) renta dla wyrównania szkód o charakterze trwałym.
W przypadku śmierci będącej następstwem czynu niedozwolonego można wyróżnić trzy typy roszczeń zmierzających do naprawienia szkód majątkowych wywołanych śmiercią:
1) roszczenie o rentę;
2) jednorazowe odszkodowane;
3) zwrot kosztów leczenia i pogrzebu.

Na pewno na kwotę odszkodowania powinny składać się poniesione koszty leczenia: wizyt u specjalistów, zakupu leków, dojazdów do przychodni, koszt rehabilitacji, protez, opatrunków, czy też wydatki poniesione z koniecznością stosowania specjalnej diety. Jeśli konieczny był zakup wózka inwalidzkiego lub, np. większego samochodu, koszt ten równie wliczony zostaje do żądanej kwoty odszkodowania.

Biorąc pod uwagę orzecznictwo, w pojęciu wszelkich poniesionych kosztów mieszczą się także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego, które nie są finansowane ze środków publicznych.

Podmiot odpowiedzialny powinien ponieść koszty przygotowania do innego zawodu, np. jeśli wypadkowi uległ pracownik fizyczny, wówczas można żądać wypłaty środków na ukończenie szkoły policealnej lub dodatkowych kursów.
Przepisy prawa przewidują również możliwość skierowania roszczenia o rentę, które przysługuje po-szkodowanemu w razie:
1) całkowitej lub częściowej utraty przez niego zdolności do pracy zarobkowej;
2) zwiększenia się jego potrzeb;
3) zmniejszenia się jego widoków powodzenia na przyszłość.
Wymienione następstwa powinny mieć charakter trwały. Renty możemy domagać się, jeśli nie można ustalić jednorazowej kwoty odszkodowania, z uwagi, np. na planowane zabiegi, pogarszanie się stanu zdrowia.
Jeśli na skutek zdarzenia doszło do śmierci, osoby najbliższe mogą domagać się nie tylko zwrotu kosztów leczenia, ale również pogrzebu. Ponadto Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Renty zaś mogą domagać się osoby, które były uprawnione do otrzymywania alimentów od zmarłego.

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę

Przyznanie zadośćuczynienia ma na celu złagodzenie negatywnych następstw czynu niedozwolonego. W polskim systemie prawnym zadośćuczynienie jest wartością niematerialną, a zatem nie istnieją jakiekolwiek ramy lub wzory obliczeń, według których określa się należną wysokość zadośćuczynienia. Każdorazowo sprawa o zadośćuczynienie będzie wymagać zatem indywidualnej analizy, a jej zakończenie zależne jest od oceny sędziego.  

Zadośćuczynienie od sprawcy szkody lub podmiotu odpowiedzialnego przysługuje:
- w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia w wyniku czynu niedozwolonego;
- jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego,
- w wypadku pozbawienia wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu.
-  w razie naruszenia dobra osobistego.

Zadośćuczynienie powinno być „odpowiednie” i adekwatne do przebytych cierpień. Przyjmuje się, powinno mieć odczuwalną, a nie symboliczną wartość.

Kryteria ustalenia wartości zadośćuczynienia

Sąd przy ocenie sprawy bierze się głównie pod uwagę:
- rozmiar cierpień,
- porównanie stanu psychicznego i fizycznego przed i po zdarzeniu,
- długotrwałość negatywnych następstw zdarzenia,
- postawę sprawcy,
- aktualne warunki i stopę życiową społeczeństwa.

Przy ocenie rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych sąd niewątpliwie zwróci uwagę na długotrwałość leczenia, nieodwracalność skutków wypadku,   możliwość przystosowania się do nowej sytuacji, poczucie wykluczenia, spadek samooceny, bezradność, długotrwałość leczenia, natężenie dolegliwości bólowych. Nie bez znaczenia pozostaną zaburzenia na tle nerwowym, depresyjnym, stany lękowe, okres hospitalizacji lub rehabilitacji.

Sąd będzie porównywał stan psychiczny i fizyczny przed i po zdarzeniu. Oznacza to, że zwróci uwagę na stan zdrowia przez zdarzeniem, wiek poszkodowanego. Zadośćuczynienie ma charakter jednorazowy. Kwota przyznana tytułem zadośćuczynienia pieniężnego powinna uwzględniać nie tylko krzywdę istniejącą w dacie orzekania, lecz  również tę, którą poszkodowany będzie odczuwać w przyszłości. Należy zatem przeanalizować jak zmieniły się prognozy na przyszłość osoby pokrzywdzonej, jakie są skutki dla kariery zawodowej, czy nastąpiła przerwa w nauce, czy osoba poszkodowana musiała zrezygnować z aktywności.

W przypadku domagania się zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej sąd zwróci uwagę na przebyty wstrząs psychiczny, relacje ze zmarłym, stopień pokrewieństwa, częstotliwość spotkań ze zmarłym za życia, długotrwałość odczuwania żałoby, rolę jaką pełnił zmarły
w życiu poszkodowanego,

Podczas rozpatrywania sprawy, sąd zwróci uwagę na to, czy doszło do ewentualnego przyczynienia się do powstania szkody. Jeśli sąd oceni, że poszkodowany przyczynił się do zdarzenia, kwota zasądzonego zadośćuczynienia będzie niższa. Przyczynienie się może nastąpić np. poprzez spożywanie alkoholu przed wypadkiem, niepoinformowanie lekarza o wszystkich schorzeniach, przekroczenie prędkości podczas prowadzenia pojazdem. Z drugiej strony, stopień naganności zachowania sprawcy także może wpłynąć na ostateczną kwotę zadośćuczynienia.
Postawę sprawcy sąd oceni, m.in z perspektywy jego zachowania wobec poszkodowanego. Może się zdarzyć, że jeśli osoba odpowiedzialna uczyniła wszystko, aby zapobiec szkodzie i złagodzić  dolegliwości, skład orzekający uzna, iż poczucie słuszności nie wymaga wyrównywania szkody zadośćuczynieniem pieniężnym.

Ocena aktualnych warunków i stopnia życiowego społeczeństwa nie powinna mieć kluczowego znaczenia dla sprawy, natomiast przesłanka ta w praktyce oznacza sprawdzenie, czy zasądzona kwota nie odbiega rażąco od przyznawanych w sprawach podobnych.

Ważne! Roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie mają charakter niezależny, zatem jeśli nie jesteśmy w stanie wykazać np. poniesionych kosztów leczenia, nie musi to oznaczać brak możliwości wniesienia powództwa o zadośćuczynienie.

Niestety, podmioty odpowiedzialne – zazwyczaj ubezpieczyciele – bardzo często zaniżają kalkulacje lub odmawiają dobrowolnej wypłaty rekompensaty. Chcąc osiągnąć oczekiwany efekt warto skorzystać z porady naszej kancelarii i uniknąć dodatkowego stresu związanego z samotną walką w sądzie o swoje prawa.